“روز شعر و ادب پارسی” در تقویم ایران به تاریخ ۲۷ شهریور هر سال اختصاص دارد و به گرامیداشت یاد و نام استاد محمدحسین شهریار، شاعر برجسته ایرانی، برگزار می‌شود. این روز با هدف پاسداشت زبان فارسی و معرفی شاعران و ادیبان بزرگ ایران، همچنین ترویج فرهنگ و ادبیات غنی پارسی در جامعه نام‌گذاری شده است.
به گزارش پایگاه خبری هنری بُراق حامیم سید محمدحسین بهجت تبریزی، مشهور به شهریار، در ۱۱ دی ۱۲۸۵ در تبریز به دنیا آمد و در ۲۷ شهریور ۱۳۶۷ در تهران درگذشت. او از شاعران برجسته معاصر ایران و یکی از تأثیرگذارترین شخصیت‌های ادبی کشور بود.
زندگی و تحصیلات
شهریار در خانواده‌ای اهل علم و ادب به دنیا آمد و از کودکی به شعر و ادبیات علاقه نشان داد. او تحصیلات خود را در تبریز آغاز کرد و سپس برای ادامه تحصیل به دارالفنون تهران رفت. در ابتدا در رشته پزشکی مشغول به تحصیل شد، اما پس از مدتی به دلیل دلبستگی به شعر و برخی مسائل شخصی، تحصیل را نیمه‌کاره رها کرد و به طور کامل به شعر و ادبیات پرداخت.
شعر و آثار
شهریار بیشتر به خاطر غزل‌سرایی شهرت یافت و در شعرهایش مضامین عاشقانه، عرفانی و اجتماعی را در قالب‌های سنتی بیان می‌کرد. او از زبان ساده و روانی در اشعارش بهره می‌برد که این امر سبب محبوبیت اشعارش در میان عامه مردم شد.
یکی از مهم‌ترین آثار او “حیدربابایه سلام” است که به زبان ترکی آذربایجانی سروده شده و به نوعی خاطرات کودکی و ستایش طبیعت زادگاهش، روستای حیدربابا، را بیان می‌کند. این اثر یکی از شاهکارهای ادبیات ترکی به شمار می‌آید و در بین ترک‌زبانان ایران و جهان محبوبیت بسیاری دارد.
از دیگر آثار مشهور شهریار می‌توان به “افسانه‌ی شب” و “سهندیه” اشاره کرد. همچنین، غزل معروف “علی ای همای رحمت” که در وصف حضرت علی (ع) سروده شده، یکی از ماندگارترین اشعار مذهبی اوست.
سال‌های پایانی و وفات
شهریار در سال‌های پایانی عمرش از بیماری و مشکلات جسمی رنج می‌برد و در نهایت در ۲۷ شهریور ۱۳۶۷ در تهران درگذشت. پیکر او به تبریز منتقل شد و در مقبره‌الشعرای تبریز، در کنار دیگر شاعران نامدار، به خاک سپرده شد.
به یاد او، ۲۷ شهریور، روز درگذشتش، به عنوان روز شعر و ادب فارسی نام‌گذاری شده است.
شهریار و دین اسلام
شهریار ارتباط عمیقی با دین اسلام، به ویژه با شخصیت‌ها و ارزش‌های مذهبی شیعه، داشت. این ارتباط در بسیاری از اشعار او منعکس شده است. او به ویژه ارادت خاصی به حضرت علی (ع) و ائمه اطهار داشت و در برخی از اشعارش به مدح و ستایش ایشان پرداخته است.
یکی از معروف‌ترین اشعار مذهبی شهریار، غزل “علی ای همای رحمت” است که با توصیف شخصیت و فضائل حضرت علی (ع) یکی از شاهکارهای ادبیات مذهبی ایران محسوب می‌شود. این غزل بسیار مورد توجه عموم مردم قرار گرفته و نشان‌دهنده‌ی عشق عمیق شهریار به امام اول شیعیان است.
علاوه بر حضرت علی (ع)، شهریار در برخی دیگر از اشعارش نیز به موضوعات و شخصیت‌های دینی پرداخته و ارادت خود را به اهل بیت (ع) نشان داده است. در این اشعار، او به مسائل اخلاقی، انسانی و عرفانی اشاره می‌کند و جایگاه ویژه‌ای برای دین و معنویت در زندگی‌اش قائل است.
شهریار به طور کلی شاعری دین‌دار و متعهد به ارزش‌های اسلامی بود و این باورهای مذهبی در آثارش به خوبی دیده می‌شود. روحیه معنوی و عرفانی شهریار، همراه با زبان ساده و احساسات صمیمی‌اش، باعث شد که اشعار مذهبی او به دل‌های مردم بنشیند و مورد استقبال قرار گیرد.
این غزل عمیقاً مذهبی و عرفانی است و نشان‌دهنده عشق و ارادت او به امام علی (ع) است:
“`
علی ای همای رحمت تو چه آیتی خدا را
که به ما سوا فکندی همه سایه ی هما را
دل اگر خداشناسی همه در رخ علی بین
به علی شناختم من به خدا قسم خدا را
برو ای گدای مسکین در خانه علی زن
که نگین پادشاهی دهد از کرم گدا را
بجز از علی که گوید به پسر که قاتل من
چو اسیر توست اکنون به اسیر کن مدارا
بجز از علی که آرد پسری ابوالعجائب
که علم کند به عالم شهدای کربلا را
چو به دوست عهد بندد ز میان پاکبازان
چو علی که می‌تواند که بسر برد وفا را
نه خدا توانمش خواند نه بشر توانمش گفت
متحیرم چه نامم شه ملک لافتی را
به دو چشم خونفشانم هله ای نسیم رحمت
که ز کوی او غباری به من آر توتیا را
به امید آن که شاید برسد به خاک پایت
چه پیام‌ها سپردم همه سوز دل صبا را
چو تویی قضای گردان به دعای مستمندان
که ز جان ما بگردان ره آفت قضا را
چه زنم چونای هیهات که ز تایبم نیاید
که لسان غیب خوشتر بنوازد این نوا را
“همه شب در این امیدم که نسیم صبحگاهی
به پیام آشنایان بنوازد آشنا را”
“`
این غزل نمونه‌ای از قدرت زبانی، احساسات عمیق مذهبی و سبک کلاسیک شهریار است که با زبان ساده و روان، مفاهیم عرفانی و دینی را به تصویر می‌کشد.
مطالب جالب
آنتون رادلف ماوه نقاش هلندی
سوزن‌دوزی ایران
اثر هنری بنکسی در لندن دزدیده شد