جام جهانی فوتبال ۲۰۲۲ قطر و معماری استادیوم ها

بیست ‌و دومین جام جهانی فوتبال در دنیا، جام جهانی فوتبال ۲۰۲۲ قطر است. این جام جهانی قرار است از تاریخ بیست‌ و یکم نوامبر تا هجدهم دسامبر ۲۰۲۲ به میزبانی کشور قطر در بهترین استادیوم های این کشور برگزار شود (۳۰ ام آبان تا ۲۷ ام آذر ۱۴۰۱) در این گزارش به ابعادی از کلیپ مراسم افتتاحیه و در ادامه به ساختار شهری و معماری استادیوم های مورد استفاده برای مزبانی جام جهانی پرداخته خواهد شد.

به گزارش پایگاه خبری هنری بُراق حامیم، بیست ‌و دومین جام جهانی فوتبال در دنیا، جام جهانی فوتبال ۲۰۲۲ قطر است. این جام جهانی قرار است از تاریخ بیست‌ و یکم نوامبر تا هجدهم دسامبر ۲۰۲۲ به میزبانی کشور قطر در بهترین استادیوم های این کشور برگزار شود (۳۰ ام آبان تا ۲۷ ام آذر ۱۴۰۱). این اولین بار است که یک کشور عربی از خاورمیانه، میزبانی جام جهانی را به عهده دارد. همچنین، بعد از جام جهانی سال ۲۰۰۲، یعنی پس از بیست سال، این دومین باری است که جام جهانی در آسیا برگزار می‌شود. این آخرین دوره از مسابقات خواهد بود که ۳۲ تیم در آن شرکت می‌کنند. برای جام جهانی سال ۲۰۲۶ و بعد از آن، برای حضور ۴۸ تیم، برنامه‌ریزی شده ‌است.
حال، فیفا در شرایطی رای به میزبانی کشور قطر برای بیست و دومین جام جهانی داد که کشورهایی چون آمریکا، ژاپن، استرالیا و کره جنوبی نیز برای میزبانی اعلام آمادگی کرده بودند. جدی‌ترین رقیب برای قطر نیز استرالیا بود. تا آخرین دقایق تصور می‌شد که میزبانی به استرالیا می‌رسد؛ اما قطر با قدرت و نفوذ زیادی که داشت، توانست میزبانی را به دست بیاورد. تخمین زده می‌شود که قطر حدودا ۱۷ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار هزینه کرده تا توانسته این عنوان را به دست آورد!
همچنین جام جهانی ۲۰۲۲، اولین جام جهانی است که در پاییز برگزار می‌شود. دلیل آن هم گرمای بیش از حد کشور میزبان است. دولت این کشور تعهد داده است بهترین امکانات را استفاده کند تا هوای گرم قطر معتدل شود و فضا برای بازی‌ها مناسب باشد. تعهد قطر این است که دما از ۴٣ درجه سانتی ‌گراد به ١٩ درجه سانتی گراد برسد. قطر همچنین برای اینکه بازی‌ها در بهترین شرایط ممکن برگزار شود، شهری به نام «لوسیل» افتتاح کرده است؛ چرا که قرار است مراسم افتتاحیه و اختتامیه در فضایی رویایی و مجلل، برگزار شود.
پنج شهر دوحه، الخور، الریان، لوسیل و الوکره، شهرهایی هستند که برای بازی‌ها و اسکان مسافران در نظر گرفته شده‌اند.

شهر دوحه

شهر دوحه در قطر، یکی از پرطرفداترین و جذاب‌ترین مقاصد گردشگری در دنیا حساب می‌شود. سالیانه افراد زیادی برای تفریح و سیاحت، دوحه انتخاب می‌کنند. امسال با توجه به برگزاری مسابقات جام جهانی ۲۰۲۲ در قطر، سفر به دوحه طرفداران زیادی پیدا کرده است. اگر شما هم به دنبال (تورهای جام جهانی قطر) برای سفر به این شهر و کشور جذاب هستید، در ادامه با ما همراه باشید تا بیشتر با این شهر آشنا شوید.
شهر دوحه، پایتخت این کشور است. دوحه در شرق کشور قطر، جنوب الخور و شمال الوکره قرار دارد. دوحه مرکز اقتصادی و سیاسی قطر است و امروزه سریع‌ترین شهر آن از نظر رشد و پیشرفت محسوب می‌شود. اگر شما هم علاقه دارید از این شهر زیبا دیدن کنید، تور دوحه قطر را از سفرمارکت تهیه کنید.
دوحه تا به امروز، میزبان رویدادهای مختلف ورزشی و سیاسی بوده است. مسابقات آسیایی در سال ۲۰۰۶، اولین نشست وزیران در دور مذاکرات توسعه دوحه در سازمان تجارت جهانی، بازی‌های پان عرب در سال ۲۰۱۱ و جام ملت‌های آسیای سال ۲۰۱۱ همه در قطر برگزار شده‌اند.
شهر دوحه میزبان دو بازی گروه A، یک بازی گروه B، دو بازی گروه C، یک بازی گروه D، یک بازی گروه E، دو بازی گروه F، دو بازی گروه G و یک بازی گروه H است. این بازی‌ها در استادیوم‌ الثومامه و استادیوم ۹۷۴ برگزار می‌شوند.
استادیوم الثومامه در ۱۲ کیلومتری جنوب دوحه قرار دارد. طراحی این استادیوم، فرهنگ عرب را با نمای خود نشان می‌دهد و از الگوهای گهفیه الهام گرفته است. این ورزشگاه از آب بازیافتی برای آبیاری مناطق سبز استفاده می‌کند و در نتیجه در مصرف آب شیرین در مقایسه با یک استادیوم معمولی ۴۰ درصد صرفه‌جویی می‌کند. در این استادیوم برای پوشش ۸۴ درصد از چشم‌انداز از درختان بومی استفاده می‌شود. الثومامه در چهل و نهمین دوره فینال امیر کاپ در ۲۲ اکتبر ۲۰۲۱ افتتاح شده است.

استادیوم راس ابوعبود نیز که بیشتر با نام استادیوم ۹۷۴ شناخته می‌شود، اولین استادیوم مدولار است که از ۹۷۴ کانتینر ساخته شده است. جالب است بدانید قرار است این استادیوم پس از اتمام جام جهانی قطر کاملا تخریب شود و از قطعات و کانتینرهای مصرف شده‌اش استفاده صنعتی دیگری شود.

استادیوم راس ابو عبود یا ورزشگاه ۹۷۴ قطر یکی از ۸ ورزشگاهی است که میزبان جام جهانی ۲۰۲۲ خواهد بود. این ورزشگاه با کانتینرهای باری ساخته شده و با استانداردهای جهانی مطابقت دارد. راس ابو عبد در شهر دوحه کنار سواحل زیبا قطر ساخته شده و چشم‌انداز زیبایی دارد که هر تماشاگری را به وجد می‌آورد. ساحلی که کنار آن این ورزشگاه قرار دارد اولین محل اکتشاف نفت و گاز در قطر بوده است.

ساخت استادیوم راس ابو عبود سال ۲۰۱۸ آغاز شد. همان‌طور که پیش‌تر گفتیم این ورزشگاه کنار سواحل زیبای قطر و روبروی برج‌های بلند شهر دوحه واقع شده است. این منطقه که از توسعه شهری دور مانده بود توسط مسئولان در برنامه ۲۰۳۰ دوباره احیا شد. بنابراین ساخت یکی از استادیوم‌های جام جهانی ۲۰۲۲ اولین قدم برای احیا این منطقه بود. مسئولان این پروژه برای طراحی موقت این ورزشگاه از کانتینرهای باری برای ساخت آن استفاده کردند. به‌نظر بعضی از افراد ساخت یک استادیوم با کانتینر استانداردهای جهانی را نداشته باشد، اما این عمل در قطر اتفاق افتاد. پس از طراحی‌های متنوع بالاخره استادیوم راس ابو عبود در ۳۰ نوامبر ۲۰۲۱ افتاح شد و قرار است ۷ بازی جام جهانی در این ورزشگاه برگزار شود.

همان‌طور که بیش‌تر گفتیم استادیوم راس ابو عبود با استفاده از کانتیرهای باری ساخته شده و تاریخ غنی آن منطقه را به‌تصویر می‌کشد. جالب است بدانید این ورزشگاه با خلاقیت فوق‌العاده‌ای که دارد تجارت بین‌المللی و دریانوردی قطر را نشان می‌دهد. همچنین این ورزشگاه، ۹۷۴ هم نام دارد، زیرا عدد ۹۷۴ کد بین‌المللی کشور قطر و تعداد کانتینرهای استفاده شده برای ساخت آن است. این ورزشگاه گنجایش ۴۰ هزار تماشاگر را دارد و با چشم‌انداز زیبایش به ساحل، هر فردی را به‌وجد می‌آورد.

استادیوم راس ابو عبود حدود ۴۵۰ هزار متر مربع مساحت دارد و روی یک دماغه مصنوعی ساخته شده. طراحی این ورزشگاه با استفاده از ۹۷۴ کانتینر باری بازیافتی بوده و بعضی از این کانتینرها معماری خاص و شکفت‌انگیزی دارند. ورزشگاه راس ابو عبود جزو هشت استادیوم جام جهانی است و برای مسابقات تغییرات کاربردی بسیار زیادی روی آن اعمال شده است. جالب است بدانید این استادیوم از طرف سیستم ارزیابی پایداری جهانی رتبه چهار ستاره را به‌دست آورد.

شهر الخور

شهر الخور قطر یکی دیگر از شهرهای میزبان جام جهانی است که استادیوم البیت در آن واقع شده است. الخور در منطقه شمالی قطر واقع شده ‌است و مرکز استانی با همین نام دارد. این شهر از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین شهرهای کشور قطر است و از نظر اقتصادی نیز اهمیت ویژه‌ای برای قطر دارد. همان طور که ذکر شد این شهر از جمله شهرهای منتخب در میزبانی از رقابت‌های این دوره از مسابقات جام جهانی است. از همین رو در ادامه معرفی این شهر می‌خواهیم به بررسی دقیق‌تر آن بپردازیم.
دو بازی گروه A، یک بازی گروه B، دو بازی گروه E و یک بازی گروه F در استادیوم البیت شهر الخور برگزار می‌شود.
یکی از مهم‌ترین استادیوم‌های قطر برای جام جهانی که میزبان بازی افتتاحیه نیز خواهد بود استادیوم البیت است. البیت، دومین استادیوم بزرگ قطر در جام جهانی ۲۰۲۲ است که مجموعا ۹ بازی جام جهانی در آن برگزار می‌شود. طراحی این استادیوم از تاریخ فرهنگ عرب و بادیه‌نشینان الهام گرفته است؛ این نما در سقف استادیوم البیت مشهود است. داخل استادیوم هتل‌ لوکسی نیز ساخته شده است که بالکن اتاق‌های آن مشرف به زمین فوتبال است! برای حمل و نقل در این شهر نیز می‌توانید مشابه دوحه از تاکسی، اتوبوس، مترو و کرایه ماشین استفاده کنید.
الخور همچنین جاذبه‌های گردشگری زیادی دارد. جنگل ساحلی التکیره، پارک الخور، جزیره بنفش و ساحل الفرکیه از جاذبه‌های این شهر هستند.

استادیوم البیت در شهر الخور واقع شده است. این مکان قبل از ساخته شدن استادیوم کاملا بیابانی بوده و این موضوع به ساخت رستوران، بیمارستان، مغازه‌های کوچک و دریاچه کنار استادیوم بسیار کمک کرد. پیست اسب سواری، پیست دوچرخه سواری و پیاده رو‌های زیادی نزدیک این استادیوم ساخته شده است. موقعیت مکانی این استادیوم به‌شکلی است که از هرطرف به‌ شهر الخور راه دارد و می‌توانید از هر راهی که می‌‎خواهید به این استادیوم بروید.

طراحی این استادیوم به سبک بومی قطر است. دلیل بومی بودن این استادیوم استفاده طرح‌ طراحان قطری و سقف عجیب این استادیوم است. سقف این ورزشگاه از پارچه چادرنشینان قطر است. این پارچه با رنگ سفید و سیاه جذابیت خاصی به‌این ورزشگاه داده. سقف این استادیوم در ۲۰ دقیقه باز و بسته می‌شود.

استادیوم شهر الریان

شهر الریان واقع در کشور قطر، شهری پرجمعیت و توریستی است که در ساحل شرقی شبه‌جزیره قطر در نزدیکی دوحه قرار گرفته است. این شهر دیدنی، بخش وسیعی از شهرداری الریان را در برگرفته و با جمعیتی در حدود ششصد هزار نفر، عنوان پرجمعیت‌ترین بخش مرکزی قطر را به خود اختصاص داده است. وجود جاذبه‌های گردشگری طبیعی و مصنوعی پرشماری از قبیل: ورزشگاه بین‌المللی خلیفه، پارک دیدنی اسپایر و مرکز خرید ویلاجیو قطر و امکانات رفاهی مناسب و اقامتگاه‌های لوکس و استثنائی فراوانی که برای میزبانی از جام جهانی ۲۰۲۲ قطر احداث شده، همگی باعث شده‌اند این مکان به مقصد مطلوب و شگفت‌انگیزی برای گرشگران مبدل شود.

در جام جهانی ۲۰۲۲، دو بازی گروه A، چهار بازی گروه B، یک بازی گروه C، دو بازی گروه D، سه بازی گروه E، سه بازی گروه F و سه بازی گروه H در شهر الریان برگزار می‌شود. استادیوم احمد ابن علی، استادیوم بین المللی خلیفه و استادیوم شهر آموزش همگی در الریان قرار دارند و بازی‌های واقع در الریان در این سه استادیوم برگزار می‌شود.
احمد بن علی استادیومی است که در شهر الریان قطر میزبان بازی‌های جام جهانی خواهد بود. این استادیوم که در لیگ ستارگان قطر به عنوان ورزشگاه اصلی باشگاه ورزشی الریان شناخته می‌شود و همچنین در سال ۲۰۰۳ ساخته شد، امّا برای اینکه استانداردهای لازم را برای برگزاری جام جهانی دریافت کند، بازسازی شد. این استادیوم به دلیل ظاهر مواجی که دارد مورد توجه قرار گرفته است. ظرفیت استادیوم احمد بن علی پس از پایان جام جهانی به ۲۰ صندلی کاهش پیدا خواهد کرد.
استادیوم بین المللی خلیفه، مشهورترین و اولین استادیوم قطر است که در سال ۱۹۷۶ میلادی ساخته شد و مجددا در سال ۲۰۱۷ برای میزبانی جام جهانی بازسازی شد. البته قبل از این رویداد مهم، این ورزشگاه از استادیوم های میزبان جام جهانی قطر ۲۰۲۲ بوده است. همچنین لازم به ذکر است که در تاریخ ۳۰ آبان، اولین بازی ایران در جام جهانی قطر مقابل تیم انگلیس در استادیوم بین المللی خلیفه برگزار خواهد شد.

استادیوم شهر لوسیل

شهر لوسیل قطر، یکی از شهرهای تازه تاسیس شده در این کشور است. قرار است بخشی از مسابقات جام جهانی ۲۰۲۲ قطر در لوسیل برگزار شود. پروژه ساخت این شهر در سال ۲۰۰۵ رقم خورد، اما با توجه به مشخص شدن زمان برگزاری جام جهانی، ساخت آن در سال‌های اخیر سرعت بیشتری پیدا کرد. در این بخش با شهر زیبای لوسیل بیشتر آشنا خواهیم شد.
شهر لوسیل قطر ابتدا یک روستای کوچک واقع در حدود ۱۵ کیلومتری شمال دوحه بوده است که رئیس قبیله آل ثانی در آن زندگی می‌کرده است. نقطه شناخته‌شده و معروف این شهر تپه صخره‌ای مرتفعی است که در گذشته دریانوردان آن را برای پیدا کردن خشکی و این روستا نشان می‌کرده‌اند.
قدمت این روستا به‌طور دقیق چندان قابل تخمین نیست، اما تاریخ ساخت برخی از ساختمان‌های آن به سال ۱۹۰۱ باز می‌گردد. همان طور که اشاره شد، در سال ۲۰۰۵، شهر لوسیل قطر فعالیت‌های عمرانی خود را آغاز کرد. این شهر امکاناتی مانند فروشگاه‌های لوکس، زمین گلف، مناطق مسکونی، مارینا، استراحتگاه‌های جزیره‌ای، جزایر مصنوعی ساخته انسان، امکانات تفریحی و… دارد. شهر لوسیل قطر ۱۹ منطقه دارد و قرار است ۲۵۰ هزار نفر را در خود جای دهد.
شهر لوسیل میزبان سه بازی گروه C، دو بازی گروه G و یک بازی گروه H است. این بازی‌ها در استادیوم‌ ملی لوسیل برگزار می‌شوند.
بزرگ‌ترین و مهم‌ترین استادیوم قطر برای جام جهانی ۲۰۲۲ استادیوم ملی لوسیل است. استادیومی که میزبان فینال بیست و دومین دوره جام جهانی خواهد بود. ظرفیت استادیوم لوسیل اکنون ۸۰ هزار نفر است و پس از اتمام جام جهانی قطر به ۴۰ نفر کاهش خواهد یافت و در عوض از فضای خالی ایجاد شده امکانات مختلفی مانند فروشگاه، کافه، کلینیک درمانی و تجهیزات آموزشی و وزرشی اضافه می‌شود.

ورزشگاه لوسیل با الهام از سنت‌های حاکم بر منطقه توسط تیم معماری فاستر اند پارتنرز (Foster & Partners) طراحی و اجرا شده است. این تیم با الهام از تعامل نور و سایه نقوش پیچیده خاصی را برای نمای ساختمان طراحی کردند که مشابه کهن‌ الگوهای هنری جهان عرب و هنر اسلامی است. مشابه این نقوش را می‌توان در کاسه‌ها، ظروف و آثار هنری سرزمین‌های عرب زبان مشاهده کرد. نمای خارجی ورزشگاه مثل سنت کاسه سازی قدیمی عربی طراحی و پی‌ریزی شده که سنن قدیمی مردمی بومی را به ذهن متبادر می‌کند.

استادیوم شهر الوکره

الوکره شهر مرکز شهرداری الوکره در کشور قطر است. الوکره از شرق به سواحل خلیج فارس محدود شده و پایتخت قطر، دوحه، در شمال این شهر واقع شده ‌است. پیش از این الوکره روستای کوچک ماهیگیری و صید مروارید بود. در طول سال‌ها، به یک شهر کوچک با جمعیت بیش از ۸۰۰۰۰ نفری تبدیل شد و در حال حاضر دومین شهر بزرگ قطر محسوب می‌شود.
شهر الوکره میزبان سه بازی گروه D و یک بازی گروه H است. این بازی‌ها در استادیوم‌ الجنوب برگزار می‌شوند.
استادیوم الجنوب که با نام استادیوم الوکره شناخته می‌شد، پس از بازسازی استادیوم بین‌المللی خلیفه دومین ورزشگاهی بود که برای بازی‌های جام جهانی قطر آماده شد. استادیومی که در ساخت آن از المان‌های معماری نئوفوتوریسم و پست مدرن استفاده شده است و نمای خارجی آن نیز الهام گرفته از جهازاتی (لنج های سنتی) هست که اعراب در گذشته برای صید مروارید استفاده می‌کردند. جالب است بدانید به غیر از برگزاری مسابقات فوتبال در استادیوم الجنوب قطر امکانات دیگری مانند: رستوران، فروشگاه، سالن عروسی، موسسه آموزشی، پیست دوچرخه‌سواری و اسب‌سواری هم در این مجموعه دارد!

همان­طور که پیش‌تر ذکر شد زاها حدید معمار و طراح ورزشگاه الجنوب قطر است که توسط تیم معمارانش این بنا را با الهام از فرهنگ منطقه و خواست کارفرمایان طوری اجرا کرده است که سنت کشتی‌سازی منطقه را نمایان کند. زیرا این ورزشگاه در شهر ساحلی الوکره (Al- Wakrah)  وجود دارد که منطقه‌ای مهم برای کشتی سازی و صناعات دریایی محسوب می‌شود. به همین علت طراحان این پروژه سعی کرده‌اند با در نظر گرفتن شرایط جوی منطقه و نیاز ورزشگاران و الزامات یک ورزشگاه مجهز، بنا را با تلفیق ریشه‌های فرهنگی و طراحی مینیمال و انتزاعی طراحی کنند. درواقع طراحان با استفاده طراحی پست مدرنیستی و طراحی نئوآینده‌گرا کار را اجرا کرده‌اند.

وجود شیب به سمت بیرون و حالت مخروطی شکل ساختمان باعث می‌شود نمای بیرونی یاد آور بادبان کشتی‌های دکلی چوبی باشد. این کشتی‌های کوچک معمولا با نام‌هایی چون داو یا جهاز شناخته می‌شوند که نمود آن‌ها را می‌توان در طاق‌نماهایی که بر لبه‌ بام‌ استادیوم وجود دارد، مشاهده کرد.

طراحی چشم گیر دیگر در استادیوم الجنوب، سقف و دیوارهای شیشه‌ای است که با چین خوردگی‌های خاصی که دارند نقوش و خوشنویسی عربی را تداعی می‌کنند. همچنین طراحان برای بازنمایی و ادای احترام به هنر اسلامی در نقاط مختلف استادیوم از روکش‌های برنزی استفاده کرده‌اند.

پایان پیام/ م.سلیمانی فر