رودکی، ابوعبدالله جعفر بن محمد بن حکیم بن عبدالرحمن بن آدم متخلص به رودکی، نخستین شاعر مشهور پارسیگوی و پدر شعر فارسی است. او در سدهٔ چهارم هجری قمری میزیست و در دربار امیر نصر سامانی به مقام شاعری رسید.
به گزارش پایگاه خبری هنری بُراق حامیم، رودکی در روستای بنجرود در ناحیهٔ رودک در نزدیکی نخشب و سمرقند به دنیا آمد. اطلاعات زیادی دربارهٔ سال تولد و دوران زندگی و چگونگی تحصیل او در دست نیست. عده ای سال تولد رودکی را سال ۲۴۴ قمری می دانند. برخی عقیده دارند که رودکی در مدرسه های سمرقند درس خوانده است اما برخی دیگر می گویند او در ۸ سالگی قرآن آموخت و آن را از بر کرد و از همان هنگام به شاعری پرداخت.
رودکی در آغاز جوانی به دعوت بلعمی وزیر دانش دوست سامانیان به دربار سامانیان راه یافت و شاعر ندیم نصربن احمد بن اسماعیل یکی از مقتدر ترین پادشاهان سامانی شد. او در دربار سامانیان بسیار محبوب شد و ثروت بسیاری به دست آورد، با این حال در سالهای پایانی عمر مورد بیمهری امرا قرار گرفته بود. او در اواخر عمر به زادگاهش بنجرود بازگشت و در همانجا به سال ۳۲۹ هجری (۹۴۱ میلادی) درگذشت.
وی نخستین شاعر بزرگ پارسیگوی و پدر شعر فارسی میدانند. او در اشعار خود از موضوعات متنوعی مانند طبیعت، عشق، زندگی، مرگ و اندیشههای مذهبی و اجتماعی سخن گفته است. رودکی از نظر زبان و بیان نیز از شاعران برجستهٔ تاریخ ادبیات فارسی است. او در استفاده از زبان فارسی مهارت خاصی داشت و توانست ادبیات فارسی را از زبان عربی جدا کند و آن را به زبانی مستقل تبدیل کند.
این شاعر بزرگ آثار بسیاری از خود به جا گذاشته است که از جملهٔ آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
قصاید و قطعات
رباعیات
ابیات پراکنده
مثنویها
آثار رودکی در قالبهای مختلف شعری مانند قصیده، غزل، رباعی و مثنوی سروده شدهاند. او در همهٔ این قالبها استادی خاصی داشت و توانست شعر فارسی را در این قالبها به اوج زیبایی و کمال برساند.
رودکی یکی از تأثیرگذارترین شاعران تاریخ ادبیات فارسی است. او تأثیر عمیقی بر شاعران بعدی گذاشت و بسیاری از شاعران بزرگ فارسی مانند فردوسی، سعدی و حافظ از او پیروی کردهاند.
برخی از ویژگیهای بارز شعر رودکی عبارتند از:
استفاده از زبان فارسی ساده و روان
بهرهگیری از مضامین متنوع
مهارت در استفاده از آرایههای ادبی
تأثیرپذیری از شعر عرب
رودکی یکی از بزرگترین شاعران تاریخ ادبیات فارسی است که آثار او همواره مورد توجه و تحسین شاعران و دوستداران شعر بوده است.
مطالب جالب
پادشاه سخن مقابل مغول
عطار نیشابوری
سید مرتضی آوینی: هنرمند، نویسنده و متفکری انقلابی