از هگمتانه تا همدان

هگمتانه یا همدان امروزی، پایتخت مادها، پایتخت تابستانی هخامنشیان، و ساتراپ‌نشین ماد از هخامنشیان تا ساسانیان بود. این شهر کهن، نخستین پایتخت ایران بوده و به همراه آتن در یونان و رم در ایتالیا و شوش در خوزستان، از معدود شهرهای باستانی جهان است که همچنان زنده و مهم مانده‌است.

تاریخچه هگمتانه

به گزارش پایگاه خبری هنری بُراق حامیم، تاریخچه هگمتانه به هزاران سال قبل از میلاد مسیح باز می گردد. شواهد باستان شناسی نشان می دهد که این شهر در دوران ایلامی وجود داشته است. در دوران مادها، هگمتانه به عنوان پایتخت این قوم انتخاب شد. دیااکو، بنیانگذار ماد، دستور داد تا این شهر به صورت هفت قلعهٔ تودرتو ساخته شود.

هگمتانه در دوران هخامنشیان

شهر هگمتانه را مردمان آریایی ماد در سده ۱۷ پیش از میلاد بنا نهاده  و آن را پایتخت نخستین شاهنشاهی ایرانی قرار دادند. هرودوت بنای آن را به دهیوک نخستین شاه ماد نسبت داده و گفته‌است که هفت دیوار داشته که هر کدام به رنگ یکی از سیاره‌ها بوده‌است؛ ولی گروهی از دانشمندان بنای آن را به فرورتیش، دومین شاه ماد نسبت داده‌اند.

برخی معتقدند که “کَر کَشی” که در لوح‌های آشوریان به آن اشاره شده، در محل همدان بوده است. آشوریان باستان به شهرهای قوم کاسی، عنوان گکار کاشی” داده بودند، که “کار” به معنی قرارگاه یا منزلگاه و “کاشی” اسم قوم ” کاسی” است، و از این رو می‌گویند که اسم قبلی هگمتانه، “اکسایا” یعنی شهر کاسی‌ها بوده‌است.

در دوران هخامنشیان، هگمتانه به عنوان پایتخت تابستانی این امپراتوری انتخاب شد. کوروش بزرگ، بنیانگذار هخامنشیان، دستور داد تا این شهر گسترش یابد و به یکی از بزرگترین شهرهای جهان تبدیل شود.

هگمتانه در دوران ساسانیان

در دوران ساسانیان، هگمتانه همچنان به عنوان یک شهر مهم باقی ماند. اما در این دوران، پایتخت امپراتوری ساسانیان به تیسفون منتقل شد.

هگمتانه در دوران اسلامی

در دوران اسلامی، هگمتانه به نام همدان شناخته شد. این شهر همچنان به عنوان یک شهر مهم باقی ماند و پایتخت یکی از ایالت‌های ایران شد.

همدان امروزی

همدان امروزی یکی از شهرهای مهم ایران است. این شهر دارای جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی فراوانی است که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

طاق کسری: یکی از آثار مهم تاریخی ایران

آرامگاه بوعلی سینا: یکی از بزرگترین دانشمندان ایرانی

آرامگاه باباطاهر: یکی از شاعران مهم ایرانی

تاریخ تمدن از هگمتانه تا همدان

هگمتانه و همدان، دو شهر مهم در تاریخ ایران هستند. این دو شهر شاهد تحولات مهمی در تاریخ ایران بوده اند.

در دوران هگمتانه، ایران به عنوان یکی از قدرتمندترین امپراتوری‌های جهان ظهور کرد. این امپراتوری با گسترش فرهنگ و تمدن ایرانی در سراسر جهان تأثیر زیادی بر تاریخ و فرهنگ بشری گذاشت.

در دوران اسلامی، همدان به عنوان یکی از مراکز مهم علم و فرهنگ در ایران تبدیل شد. این شهر شاهد ظهور دانشمندان و هنرمندان بزرگی بود که در زمینه‌های مختلف به فعالیت پرداختند.

دانشمندان همدان

در دوران هخامنشیان، همدان یکی از مراکز مهم آموزش و پرورش بود. در این دوران، دانشمندان همدانی در زمینه های مختلف علمی، از جمله ریاضیات، نجوم، پزشکی و فلسفه به فعالیت پرداختند.
در دوران اسلامی، همدان به عنوان یکی از مراکز مهم علم و دانش در ایران تبدیل شد. در این دوران، دانشمندان همدانی در زمینه های مختلف علمی، از جمله پزشکی، فلسفه، ریاضیات، نجوم، و جغرافیا به فعالیت پرداختند.
از جمله دانشمندان مهم همدانی در طول تاریخ ایران می توان به موارد زیر اشاره کرد:

بوعلی سینا (۹۸۰-۱۰۳۷ میلادی): فیلسوف، دانشمند، و پزشک بزرگ ایرانی که به عنوان یکی از بزرگترین دانشمندان تاریخ بشر شناخته می شود.

ابوالقاسم نصر بن علی عراقی (قرن چهارم هجری): دانشمند و فیلسوف ایرانی که به عنوان یکی از پیشگامان علم منطق در ایران شناخته می شود.

ابوعلی محمد جرجانی (قرن پنجم هجری): دانشمند و پزشک ایرانی که به عنوان یکی از پیشگامان علم پزشکی در ایران شناخته می شود.

ابوعلی حسن بن سهل بن ربن طبری (قرن پنجم هجری): دانشمند و پزشک ایرانی که به عنوان یکی از پیشگامان علم داروسازی در ایران شناخته می شود.

ابوجعفر محمد بن یوسف کندی (قرن سوم هجری): دانشمند و فیلسوف ایرانی که به عنوان یکی از پیشگامان علم فلسفه در ایران شناخته می شود.

هنرمندان همدان

همدان در طول تاریخ به عنوان یکی از مراکز مهم هنر و فرهنگ در ایران شناخته می شود. این شهر شاهد ظهور هنرمندان بزرگی بوده است که در زمینه های مختلف هنری، از جمله شعر، موسیقی، نقاشی، و معماری به فعالیت پرداختند.
از جمله هنرمندان مهم همدانی در طول تاریخ ایران می توان به موارد زیر اشاره کرد:

باباطاهر (قرن پنجم هجری): شاعر و عارف ایرانی که به عنوان یکی از بزرگترین شاعران عرفانی ایران شناخته می شود.

حکیم نزاری گنجه ای (قرن هفتم هجری): شاعر و عارف ایرانی که به عنوان یکی از بزرگترین شاعران عرفانی ایران شناخته می شود.

ابوسعید ابوالخیر (قرن پنجم هجری): شاعر و عارف ایرانی که به عنوان یکی از بزرگترین شاعران عرفانی ایران شناخته می شود.

حسن صباح (قرن پنجم هجری): رهبر فرقهٔ اسماعیلیه که به عنوان یکی از بزرگترین رهبران مذهبی ایران شناخته می شود.

حسام الدین چلبی (قرن هشتم هجری): نقاش و خوشنویس ایرانی که به عنوان یکی از بزرگترین نقاشان ایرانی شناخته می شود.

شهر سازی همدان

با به سلطنت رسیدن رضاخان پهلوی تفکرات مدرنیته در ایران شکل اجرایی به خود گرفت و دولت مرکزی برای اجرایی نمودن تفکرات خویش مستشارانی از خارج دعوت کرد.

مستشاران با استقرار در تهران به شهرهای مختلف ایران از جمله همدان روانه شدند و با حضور مستشاران روند تهیه طرح برای شهر همدان تسریع گردید.

با حضور هیات آلمانی در همدانی شعبه ای به نام شعبه فنی و ساختمانی و مستقل از بلدیه(شهرداری) بوجود آمد و ریاست آن بر عهده شخصی به نام گرهارد رودنبرگ (مهندسی وزارتی) بود.

طرح میدان امام خمینی (ره) و شش خیابان منشعب از آن توسط تیمی آلمانی – ایرنی – روسی تهیه و اجرا شد.

پیاده سازی و اجرای طرح مذکور به مهندسی به نام کارل فریش آلمانی که مهندس وزارت داخله (وزارت کشور امروزی) بود محول گردید.

مطابق اسناد موجود وی در رشته های معماری، شهرسازی و راه سازی سررشته داشته است.

«گرهارد رودنبرگ» و «کارل فریش آلمانی» نقشه جدیدی برای شهر کهن همدان ترسیم می کردند، طرح‌های مختلفی را به مسئولان شهر همدان پیشنهاد کردند که دو طرح مهم‌تر از سایر طرح‌ها بود؛ یکی این‌که شهر قدیم به جای خود بماند و شهری جدید در اراضی منطقه گازران یعنی پایین دست تپه هگمتانه امروزی ایجاد شود و آن دسته از ساکنان شهر که به دنبال مظاهر جدید تمدن هستند در شهر جدید ساکن شوند. پیشنهاد دوم نیز همین است که اجرا شده و می‌بینیم؛ نقشه‌ای با یک میدان و شش خیابان به صورت شعاعی طراحی کرده و بر روی شهر قرار داده و پیاده می‌کنند و با جراحی عناصر شهری پس از نه دهه به صورت امروزین درآمد. 

همدان امروزی نیز یکی از مراکز مهم علم و فرهنگ در ایران است. این شهر با حفظ میراث تاریخی و فرهنگی خود، نقش مهمی در توسعهٔ ایران ایفا می کند.